- Δεν θέλω άλλο φαγητό, χόρτασα!
- Πώς χόρτασες; Το μισό πιάτο είναι γεμάτο. Πρώτα θα φας όλο το φαγητό σου, και μετά θα σηκωθείς!
- Μα, δεν θέλω άλλο!
- Αν δεν αδειάσεις το πιάτο σου, δεν πας πουθενά!»
Και υπάρχει και ο άλλος διάλογος:
- Μπράβο, αγάπη μου έφαγες όλο σου το φαγητό. Τι καλό παιδί που είσαι;
Νομίζουμε, πως αυτοί είναι διάλογοι που όσοι έχουν παιδιά μπορούν να ταυτιστούν. Έχεις αναρωτηθεί ποτέ αν είναι σωστή αυτή η τακτική του «άδειου πιάτου» ή της "επιβράβευσης"; Μήπως έτσι αναγκάζεις το παιδί σου να φάει περισσότερο από όσο θέλει ή πολύ απλά να παρακούσει στο αίσθημα κορεσμού του;
Οι σωστές διατροφικές συνήθειες είναι κάτι παραπάνω από «τρώω φρούτα και λαχανικά». Είναι μια ολόκληρη φιλοσοφία και στάση ζωής που θέλουμε να περάσουμε στα παιδιά μας. Εκτός λοιπόν από τις «σωστές» επιλογές τροφίμων, ένα πολύ μεγάλο κεφάλαιο, είναι και η σωστή διατροφική συμπεριφορά.
Μαθαίνω να ακούω το σώμα μου.
Μήπως ανήκεις και εσύ στη «λέσχη του άδειου πιάτου»;
Μήπως όταν ήσουν παιδί, δεν μπορούσες να σηκωθείς από το τραπέζι ή δεν έπαιρνες επιδόρπιο, αν δεν άδειαζες πρώτα το πιάτο σου ή δεν έτρωγες όλα σου τα λαχανικά; Αν ανήκεις σε αυτή την κατηγορία, θα συμφωνήσεις μαζί μας, πως και σήμερα σαν ενήλικας, αδειάζεις το πιάτο σου ακόμα και όταν έχεις χορτάσει. Αυτό είναι μια συνήθεια που κουβαλάς από παιδί και που σαν ενήλικας είναι πολύ δύσκολο να σταματήσεις. Έτσι αρκετές φορές οδηγείσαι σε υπερφαγία και αυτό έχει σαν αποτέλεσμα ή να αυξηθεί το βάρος σου ή απλά να αισθάνεσαι φουσκωμένος και δυσάρεστα μετά το γεύμα σου.
Τώρα πια είσαι γονιός και ο στόχος σου είναι να κάνεις ό,τι καλύτερο μπορείς για το μικρό σου. Ξέρουμε πως όταν λες στο παιδί σου να αδειάσει το πιάτο του και μετά να πάει να παίξει ή να φάει κάτι άλλο, ο σκοπός σου είναι το παιδί σου να φάει σωστά και αρκετά για να καλύψει τις ανάγκες του. Κυρίως όταν το παιδί σου είναι μίζερο και επιλεκτικό με το φαγητό του ή με χαμηλό βάρος, είναι φυσικό να θέλεις να το πιέσεις να φάει περισσότερο. Όμως αυτή η τακτική το μόνο που καταφέρνει είναι να απομακρύνει τα παιδιά από την επαφή με τον εσωτερικό διακόπτη όρεξης και πείνας. Τα παιδιά θέλουν την αποδοχή των γονιών τους και όσο είναι μικρά (πριν την εφηβεία), είναι ικανά να κάνουν ο,τι τους ζητήσουν οι γονείς τους.
Έτσι, αν και φαίνεται παράδοξο, είναι προτιμότερο να σταματήσεις να λες στο παιδί σου να αδειάσει το πιάτο του ή να σχολιάζεις τον χαρακτήρα του "καλό παιδί" όταν τρώει όλο του το φαγητό. Τα μικρά παιδιά έχουν έναν «αλάνθαστο διακόπτη όρεξης». Αυτό τον διακόπτη εμπιστεύεσαι όταν είναι μωρό και πίνει μόνο γάλα. Το πρόβλημα είναι πως μετά για κάποιον λόγο, κυρίως κοινωνικό, θεωρείς πως είναι χαλασμένος αυτός ο διακόπτης. Είναι πολύ σημαντικό να καλλιεργήσεις τη σχέση του παιδιού σου με το αίσθημα της όρεξης. Το παιδί σου μέσα από τη σχέση του με την τροφή, πρέπει να μάθει να εμπιστεύεται το σώμα του και να σέβεται τις ανάγκες του. Τις δικές του μοναδικές ανάγκες.
Έτσι, τα μικρά παιδιά πρέπει να μάθουν να ακούν τη φωνή της κοιλιάς τους και να ξέρουν πότε πεινούν και πότε έχουν χορτάσει. Αυτό θα το «προστατεύει» για όλη του τη ζωή από ακραίες διατροφικές συμπεριφορές. Πολλοί ενήλικες αγωνίζονται να σταματήσουν να τρώνε όταν είναι γεμάτοι γιατί από νωρίς στη ζωή τους έχουν μάθει να αγνοούν αυτή τη φωνή της κοιλιάς τους, τον εσωτερικό διακόπτη όρεξης, σίγουρα δεν το θέλεις αυτό για το παιδί σου.
Μπορεί να φαίνεται πραγματικά δύσκολο να αφήσεις το παιδί σου να «μην αδειάσει» το πιάτο του, αλλά είναι σημαντικό να πιστέψεις ότι το σώμα του παιδιού σου ξέρει πόσο χρειάζεται. Σκέψου τον εαυτό σου, τρως κάθε μέρα την ίδια ποσότητα φαγητού; Υπάρχουν μέρες που πεινάς σαν λύκος και άλλες που μπορεί το φαγητό να μην είναι καν προτεραιότητά σου. Το ίδιο συμβαίνει και με τα παιδιά. Μια δραστήρια μέρα θα είναι πιο πεινασμένα, ενώ μια άλλη λιγότερο. Μια μέρα θα έχουν περισσότερο ανάγκη τον ύπνο από την τροφή και κάποια άλλη θα αναρωτιέσαι γιατί δεν χορταίνουν. Είναι σημαντικό, τα παιδιά να ακούνε το σώμα τους κατά τη διάρκεια των γευμάτων. Δεν υπάρχει τρόπος να γνωρίζεις εσύ πόσο πεινασμένο είναι το παιδί σου, απλά υποθέτεις.
Σίγουρα, η ποσότητα του φαγητού που θα καταναλώσει ένα παιδί δεν συσχετίζεται με τον χαρακτήρα του.
Την επόμενη φορά που θα θελήσει το παιδί σου να σταματήσει νωρίτερα το γεύμα του μπορείς να το ρωτήσεις αν:
- αισθάνεται γεμάτη την κοιλιά του;
- είναι σίγουρο πως θέλει να σταματήσει, γιατί δεν υπάρχει κάτι άλλο να φάει,
- του άρεσε το φαγητό;
- θα μπορούσε να κάτσει στο τραπέζι να κάνει παρέα στα υπόλοιπα μέλη της οικογένειας μέχρι να τελειώσουν όλοι το φαγητό τους;
- πέρασε όμορφα τη μέρα του;
Αν ολοκληρώσει το γεύμα του και αδειάσει το πιάτο του, μπορείς να:
- το αφήσεις ασχολίαστο
- το ρωτήσεις πως του φάνηκε το φαγητό
- το ρωτήσεις πως πέρασε στο σχολείο
- μάθεις πως θέλει να περάσει την υπόλοιπη μέρα του και οτιδήποτε άλλο, εκτός από το να σχολιάσεις την ποσότητα του φαγητού που κατανάλωσε.
Όπως έχουμε ξαναπεί, οι γονείς ό,τι κάνουν το πράττουν από αγάπη και φροντίδα για τα παιδιά τους. Σκοπός δεν είναι να γεμίσεις τύψεις πως κάνεις κάτι λάθος. Όταν έχεις ένα υγιές παιδί, πρέπει να εμπιστευτείς τη φύση και όλα τα ένστικτα με τα οποία μας έχει εξοπλίσει. Το παιδί σου θα πάρει τα απαραίτητα θρεπτικά συστατικά που χρειάζεται από τη στιγμή που υπάρχει ποικιλία στη διατροφή του. Μάθε στο παιδί σου την πραγματική διάσταση της τροφής ως πηγή ενέργειας και υγείας και όχι σαν "σκαλοπάτι" για κάτι άλλο.
Υ.Γ. Αν θέλεις το παιδί σου να τρώει τα λαχανικά του, μπορείς να τα σερβίρεις στην αρχή του γεύματος. Είναι καλύτερος τρόπος από το να εξαγοράζεις την κατανάλωσή τους με επιδόρπιο.
