Τι είναι η ζάχαρη; Η ζάχαρη είναι ένας απλός υδατάνθρακας που μας δίνει άμεσα ενέργεια. Η ζάχαρη (ή σακχαρόζη) αποτελείται από ένα μόριο γλυκόζης και ένα μόριο φρουκτόζης.
Όταν μιλάμε για ζάχαρη γενικά, θα έπρεπε να συγκαταλέγουμε στον όρο όλες τις μορφές απλών σακχάρων (γλυκόζη, φρουκτόζη, λακτόζη, δισακχαρίτες). Στην αγορά τροφίμων βρίσκουμε τα απλά σάκχαρα με πολλές ονομασίες. Η ζάχαρη υπάρχει στα γλυκά αλλά υπάρχει και σε πολλά συσκευασμένα τρόφιμα που δεν έχουν γλυκιά γεύση (ψωμί, κριτσίνια, έτοιμες σάλτσες και σως για σαλάτες, κράκερς, φιστικοβούτυρο, φυτικά γάλατα).
Είναι απαραίτητο, πριν αγοράσεις ένα προϊόν, να κοιτάζεις πίσω στην ετικέτα τροφίμων (ναι, εκείνη με τα πολύ ψιλά γράμματα που δύσκολα διαβάζεται), για να διαπιστώσεις, αν περιέχει ζάχαρη και πόση. Ακόμα κι εκεί, όμως, μπορεί να αναγράφονται συνώνυμα της ζάχαρης και όχι η ίδια η λέξη ζάχαρη. Ποια είναι τα συνώνυμα της ζάχαρης; Βρες τα εδώ.
Τα προβλήματα που προκαλεί η ζάχαρη προέρχονται από την υπερκατανάλωσή της.
Η μεγάλη και συχνή κατανάλωση ζάχαρης σχετίζεται με αυξημένο κίνδυνο εμφάνισης καρδιαγγειακών νόσων και διαβήτη. Εκτός όμως από αυτό (δεν είναι μόνο του αρκετό;) η πολλή ζάχαρη μπορεί:
- Να αυξήσει τον πόνο στις αρθρώσεις μας προκαλώντας φλεγμονές
- Να προκαλέσει τερηδόνα στα δόντια.
- Να χαλάσει τη διάθεσή μας. Η κατανάλωση ζάχαρης προκαλεί μία πρόσκαιρη ευεξία, αμέσως μετά, όμως, μας «ρίχνει».
- Να γεράσει το δέρμα μας μέσω γλυκοζυλίωσης.
- Να προκαλέσει εθισμό. Όταν καταναλώνει ζάχαρη το παιδί (ή ο ενήλικας...) εκκρίνεται ντοπαμίνη και νιώθουμε καλά. Αυτή η αίσθηση ευεξίας μπορεί να γίνει εθιστική και να τη ζητάμε συνέχεια.
Αργότερα, στην εφηβική ηλικία ή στην ενήλικη ζωή τους μειώνεται συνήθως η τόσο έντονη προτίμηση στη γλυκιά γεύση. Σε εκείνη την ηλικία αρχίζουν να επιδρούν και άλλοι παράγοντες, όπως η θρεπτική και η θερμιδική αξία των διάφορων τροφίμων. Επίσης, όσο μεγαλώνουν τα παιδιά μαθαίνουν και αγαπούν νέες γεύσεις (αλμυρό, ξινό, πικάντικο κλπ), οπότε οι γευστικές τους προτιμήσεις αλλάζουν.
Είναι, λοιπόν, φυσικό το παιδί σου να τρελαίνεται για γλυκά, σοκολατίτσες και μπισκοτάκια και να τα καταβροχθίζει κάθε φορά που τα βρίσκει μπροστά του.
Τι μπορείς να κάνεις;
- Διαθεσιμότητα: Τουλάχιστον στο σπίτι μπορείς να ελέγξεις τι υπάρχει. Γλυκά ή φρούτα και λαχανικά; Τι υπάρχει για να φάει το παιδί, αν πεινάσει;
- Προσβασιμότητα:Τι βρίσκει πιο εύκολα το παιδί μόλις μπει στην κουζίνα ή στο καθιστικό; Τι υπάρχει μπροστά στα μάτια του μόλις ανοίξει το ψυγείο; Πλύνε μερικά φρούτα και βάλτα στο ράφι που φτάνει πιο εύκολα. Αποθήκευσε τη σπανακόπιτα σε διαφανές γυάλινο δοχείο να τη βλέπει. Τοποθέτησε την τούρτα που έμεινε λίγο πιο πίσω ή πιο ψηλά. Καθάρισε να υπάρχουν πάνω στο τραπέζι στικς καρότου, αγγουράκια ή πλυμένα ντοματίνια. Βάλε τα σοκολατάκια σε ένα μη διαφανές κουτί και τοποθέτησέ τα στο ντουλάπι.
- Έλεγξε την ποσότητα και τη συχνότητα: Τα παιδιά θα φάνε γλυκά αλλά κάθε μέρα; Και ποια ποσότητα είναι αρκετή; Η σωστή ποσότητα είναι το ένα τέταρτο της ποσότητας που αναλογεί σε έναν ενήλικα. Όσο για τη συχνότητα μπορείτε να την συζητήσετε μαζί. Πρότεινέ του να φτιάξετε το πρόγραμμα της εβδομάδας με τα σνακ του και τα πρωινά του. Με αυτόν τον τρόπο το παιδί συμμετέχει και νιώθει ότι έχει λόγο σε αυτά που τρώει.
- Προτίμησε σπιτικά: Μπορείς να φτιάξεις σπιτικά γλυκά με ελαιόλαδο, φρούτα, βρόμη, μέλι ή ξηρούς καρπούς για να μυηθούν τα παιδιά σε πιο υγιεινές γεύσεις. Μπισκοτάκια βρόμης, κέικ καρότου, μηλόπιτα, μπανάνα με σοκολάτα, μήλο με μέλι και κανέλα και πολλά άλλα. Με μέτρο όμως, κι αυτά γλυκά είναι!
- Το γλυκό είναι τροφή, όχι αφορμή για τιμωρία ή επιβράβευση. Αυτή η τακτική το μόνο αποτέλεσμα που μπορεί να έχει είναι να ανυψώσει τα επιδόρπια στα μάτια των παιδιών και να τους δώσει τη θέση του πολυπόθητου θησαυρού.
- Καθοδήγησέ το! Με υπομονή και επιμονή του μαθαίνεις να παίρνει μόνο του τις σωστές αποφάσεις, όσον αφορά τα σνακ του. Μπορεί να ακούγεται ακατόρθωτο, αν όμως βοηθήσεις το παιδί να καταλάβει γιατί κάτι είναι κακό, θα πάρει κάποια στιγμή σωστότερες αποφάσεις. Συχνά βοηθάει, αν αφήσεις κάποιον άλλο να του το εξηγήσει (έναν ειδικό, ένα φίλο, ένα βιβλίο) γιατί από τη μαμά έχει βαρεθεί να ακούει κηρύγματα.
Τι να κάνεις όταν βρίσκεται με τους φίλους του;
Ξέρεις ότι κάποια στιγμή θα φύγει από το σπίτι και θα βρεθεί με φίλους του. Οι λιχουδιές βρίσκονται παντού. Στο σινεμά, τις πλατείες, τα πάρτυ. Βρίσκονται κυριολεκτικά παντού! Σε αυτές τις περιπτώσεις απόφυγε να του στερήσεις την ευχαρίστηση να απολαύσει μία λιχουδιά με τους φίλους του. Μπορείς, όμως, να το παροτρύνεις να μοιραστεί τη λιχουδιά που πήρε με τους φίλους του. Καλό είναι να έχει φάει ένα υγιεινό σνακ πιο πριν στο σπίτι για να μην είναι πολύ πεινασμένο. Αν οι φίλοι έχουν έρθει σπίτι, μπορείς να τους βάλεις να φτιάξουν κάτι υγιεινό και εύκολο, όπως τη δική τους πιατέλα με λαχανικά, την πίτσα ή το μπέργκερ τους. Και τα πιο υγιεινά μπορούν να είναι διασκεδαστικά! Βρες ιδέες εδώ!
Τελικά, τι σημαίνει λιχουδιά;
Μήπως η λέξη λιχουδιά έχει πάρει λάθος διαστάσεις; Δοκίμασε με τα κουπ πατ για τα μπισκότα να κόψεις την πατάτα ή το sandwich. Δοκίμασε να διακοσμήσεις όμορφα την πιατέλα με τα φρούτα και όχι μόνο την τούρτα που φτιάξατε. Μάθε, δηλαδή, στο παιδί να εκτιμάει καθετί που τρώει είτε είναι γλυκό, είτε αλμυρό, είτε υγιεινό είτε ανθυγιεινό.
Οι γεύσεις μαθαίνονται και όπως για όλα τα υπόλοιπα, το κάθε παιδί έχει το δικό του μοναδικό τρόπο και ρυθμό να μαθαίνει. Ας είμαστε πλάι του!
